Dünyada yılda 2.5 milyondan fazla patent başvurusu yapılırken burada ülkemizin payı her geçen yıl artsa da hala binde ikiler civarında.
Peki patent süreçleri nasıl işliyor ve patent sayımızı nasıl artırabiliriz?
Uzun yıllardır birçok kuruma patent alanında eğitimler vermekteyim ve bu süreçte ilk gözlemlediğim husus, “bir şeye buluş demek için onun sıfırdan bir icat olması gerekir” algısı. Ancak bariyer kesinlikle bu kadar yüksekte değil. Patent kanunları emsallerine göre az da olsa teknik bir avantaj en basit bir çözümün bile bir buluş olduğunu söylüyor. Dolayısıyla basit de olsa bir çözümünüz varsa siz bir buluşçusunuz ve buluşunu korumak en doğal hakkınız.
Bundan sonra ilk dikkat etmeniz gereken husus ise gizlilik. Patent başvurusundan önce buluşunuzu kesinlikle halka açmamanız gerekiyor. Eğer halihazırda halka açtıysanız, 1 yıl geçmeden mutlaka patent başvurusu yapmanız gerekiyor. Aksi takdirde sizin başvurudan önce yaptığınız bir ifşaat patent almanıza engel bile olabilmektedir. Eğer birine teknik bilgileri açma zorunluluğunuz varsa bu durumda bu kişilerle bir “Gizlilik Anlaşması” yapmanızı önemle tavsiye ederim.
Bir sonraki aşama ise patent araştırması olmalıdır. Bu araştırma sayesine, var olan birşeyi yeniden bulma ya da başkası adına patentli bir projeye emek ve para harcama riski kalmayacaktır. Ayrıca, bu araştırmadan çok değerli yeni fikirler de edinebilirsiniz. Yüzeysel bir patent araştırmasını örneğin Avrupa Patent Ofisi’nin espacenet internet sitesinden yapabilirsiniz. Ancak profesyonel bir patent araştırması için mutlaka bu alanda yetkin bir patent vekillik firması ile çalışın derim. Bu arada patent araştırma işlemi daha Ar-Ge sürecinin en başlarında yapılmalı ki boşuna emek-para harcanmasın.
Patent araştırmasının sonucu kısmen bile olumlu olsa patent başvurusu yapmanızı öneririm. Patent başvurusundaki en kritik aşama patent tarifnamesinin hazırlanması sürecidir. Patent tarifname hazırlığı hem teknik hem de hukuki bilgiyi gerektirir (özellikle istemler kısmı) ve mutlaka tecrübeli bir patent vekilince yapılmalıdır. Aksi takdirde patent başvurunuzun geniş bir koruma sağlaması mümkün olamayacaktır. Patent vekiliniz genellikle 2-4 hafta içerisinde patent tarifnamesini tamamlayacak ve sizin onayınıza sunacaktır. Son revizyonlardan sonra da patent başvurusu yapılmaktadır.
Patent başvurusu ile beraber hukuk, koruma başlamakta, ancak patent belgesinin gelmesi 2-4 yıl arası bir süre alabilmektedir. Süreçteki tüm gelişmeler patent vekilinizce takip edilecek ve her kritik aşama tarafınıza açıklayıcı ön yazılarla bildirilecektir. Neticede bir incelemeli patent belgesi size buluşunuz üzerinde 20 yıllık çok etkin bir koruma sağlayacaktır.
Patent alabilmek için buluşunuzun yeni olması, teknikte uzman bir kişiye (yani sizin gibi biri) çok aşikar bir çözüm olmaması ve üretilebilir bir konu olması gerekmektedir. Buluşunuzun bu kriterleri karşılayıp karşılamadığı başvuru sonrasındaki resmi patent araştırma ve inceleme süreçlerinde detaylı şekilde Türk Patent Enstitüsü tarafından sorgulanacaktır.
Aşikar olan, diğer bir deyişle bir Ar-Ge süreci neticesinde çıkmayan, bir kerede düşünülebilecek çözümler için ise Faydalı Model belgesi alınmaktadır. Faydalı Model de patentle neredeyse aynı hakları size 10 yıl boyunca sağlayan etkin bir koruma enstrümanıdır. Faydalı Model süreci 1 yıl içinde sonuçlanmaktadır.
Yukarıdaki bilgilere ilave olarak, bir buluşa patent almış olmanız ne yazık ki başka bir patenti ihlal etmiyor olduğunuz anlamına gelmemektedir. Yenilikçi ürünler üretecek firmaların mutlaka tecrübeli bir patent vekiline patent ihlal analizi çalışması da (Freedom to Oparate) yaptırması gerekir. Böyle bir çalışma, belki binlerce patentten oluşan bir mayın tarlasında olabilecek en güvenli yolu görmenizi sağlayacaktır.
Son olarak, belki de en önemli hususlardan biri çalışacağınız patent vekillik firmasını çok dikkatli seçmeniz gerektiğidir. Ülkemizde patent danışmanlığı yaptığını söyleyen binden fazla firma olmakla beraber, bu işi Avrupa standartlarında yapan firma sayısı çok azdır. Patent vekilinizi bir doktorunuzu, bir avukatınızı seçer gibi araştırmalısınız, kesinlikle sadece fiyat odaklı olmamalısınız.
Patent vekillik firmalarına ilişkin en temel kalite kriterleri olarak şunları belirtebilirim: Kurucusu/Ortağı da dahil Mühendislik-Fen Bilimleri kökenli ve resmi patent vekili ünvanına sahip kişileri içermesi, bu patent vekillerinden en azından birinin 5-10 yıllık bir mesleki geçmişe sahip olması, halihazırda patent konusunda aktif ve bilinçli firmalara hizmet veriyor olması (bu firmaları arayıp sorabilirsiniz), bir hukuk ofisiyle entegre çalışması.
Sonuçta, inovatif çözümlerle başlayan, patent araştırmalarıyla doğrulanan ve güçlü patentlerle taçlandırılan Ar-Ge süreçleriyle ülkemiz emek yoğun ekonomiden değer yoğun ekonomiye geçişini tamamlayacak, Türkiye’nin patent sayılarıyla ilgili hedeflerini de tutturması hiç de zor olmayacaktır.
Buluşlarımızla aydınlanan parlak bir gelecekte yaşamak dileklerime burada yazımı sonlandırmak istiyorum. En derin sevgi ve saygılarımla
